Tradycje świąteczne to oczywiście nie tylko kolejna emisja filmu "Kevin sam w domu", czy "Last christmas" duetu Wham w radiu. To cały kompleks zachowań związanych z Bożym Narodzeniem, które utarły się na przestrzeni dziejów, przez ostatnie dziesięciolecia, a nawet wieki.

Tradycje świąteczne, które przeminęły

Trudno w to uwierzyć, ale w dawnych czasach pojawiały się tradycje, które dzisiaj nie byłyby mile widziane. Mało tego - ich kultywowanie mogłoby się zakończyć wizytą w sądzie i odsiadką! Swego czasu w Boże Narodzenie dzieci musiały mierzyć się z tradycją, która mogła zaowocować czerwonym śladem na pupie, a nawet traumą. Profilaktyczne lanie w ten świąteczny dzień miało przekonywać pociechy, że naprawdę warto być grzecznym przez cały rok. Być może stąd wywodzi się kultowa "rózga", którą Święty Mikołaj ma przynosić pod choinkę niegrzecznym dzieciom? Inną tradycją, która szczęśliwie zagubiła się gdzieś w pomroce dziejów, było okradanie bliźniego z drobnych przedmiotów i zwracanie ich w Święta. Doprawdy ciężko dopatrzeć się genezy tego dziwnego zwyczaju, o którym wspominają dawni kronikarze. Na dawnym Podhalu z kolei utarła się niegdyś tradycja, zgodnie z którą pan domu maczał opłatek w miodzie, wymawiał imię domownika i przyklejał do ściany. Jeśli opłatek odpadł zwiastowało to rychłą śmierć!

Tradycje świąteczne, które przetrwały

Przejdźmy jednak do tych aktualnych tradycji, które sprawiają, że Boże Narodzenie, także nadchodzące Święta 2021 roku, są czasem wyczekiwanym przez wszystkich. Przede wszystkim choinka. Drzewko świąteczne ma bardzo długą tradycję, a do Polski przybyło za pośrednictwem niemieckich protestantów na początku XIX wieku. Początkowo wieszano pod powałą chałupy pojedyncze gałązki, dopiero później stawiano całe drzewka na podłodze, zdobione szklanymi bombkami, świeczkami lub łakociami. Z kolei tradycja pozostawiania prezentów pod choinką ma całkiem nową, bo XX wieczną proweniencję. Kilka ważnych tradycji wiąże się z samą wieczerzą wigilijną. Sianko pod obrusem symbolizuje co prawda narodziny Chrystusa w ubogiej stajence, ale co ciekawe, wywodzi się z czasów jeszcze pogańskich. Niewątpliwie piękna tradycją jest łamanie się opłatkiem i składanie życzeń, znane jeszcze z pierwszych komun chrześcijańskich, dzielących się chlebem na znak wspólnoty. Pozostawianie dodatkowego nakrycia dla niespodziewanego gościa to symbol pamięci o naszych zmarłych. Bardziej liturgicznym zwyczajem jest zapalenie świecy wigilijnej. Ma to być symbolem zaproszenia do rodziny Marii i Józefa, aby mały Jezus narodził się w każdym domu. Pasterka w rodzinnym gronie jest dopełnieniem i ukoronowaniem dnia wigilijnego.